Geschiedenis
Het huis zelf heeft een lange geschiedenis die al start in 1677. Ooit is er begonnen met de zorg voor wezen en ouderen en in 1890 krijgt het de officiële naam Diaconie Wees-, Oudemannen en -vrouwenhuis. De Barmhartige Samaritaan in onze gedenksteen in de gevel en in ons logo herinnert hieraan.
In de gedenksteen staat het jaartal 1890 en een afbeelding van de Barmhartige Samaritaan. Vermeldenswaard is dat boven in deze steen een doodshoofd en onder in deze steen een kinderkopje is opgenomen. Dit verbeeldt de tijd tussen de wieg en het graf. De afbeelding van de Barmhartige Samaritaan is ontleend aan Lucas 10 vers 30-37. Het vertelt over de man die hulp nodig heeft en dit van onverwachte zijde krijgt. Vraag was: wie is je naaste en van wie mag je hulp verwachten? Het antwoord is: je naaste is degene die hulp verleent In bijbels perspectief is het de opdracht van Jezus die zegt: ga heen en doe hetzelfde.
In het jaar 1890 kregen de bejaarden in het huis een eigen afdeling. Er kwamen tweepersoonskamers. Voordien waren er gescheiden slaapzalen voor mannen en vrouwen! De officiële naam werd: Diaconie Wees-, Oudemannnen en -vrouwenhuis der Hervormde Gemeente van Oost Zaandam.
De naam Pennemes, de naam van ons huis, ons adres en onze recreatiezaal is afkomstig van een zekere Jacob Baltusz Pennemes. Bij zijn overlijden op 9 april 1792 te Hamburg vermaakt hij zijn vermogen, door de handel verkregen, aan het Diaconiehuis der Ned. Hervormde Gemeente van Oost-Zaandam:
‘K wil dat: (sprak d’Edele Ziel Grootmoedig bij ’s Mans Sterven:) Het Godhuis ’t Oostzaandam, mijn Aardsche Schat zal erven.
Hieraan verbonden was de wens/opdracht om de weduwe, de wees, de armen te helpen.
In Oterleek komt u nog een boerderij tegen met de naam Pennemes Zaandam en deze boerderij was tot 1974 eigendom van de Diakonie Hervormde Gemeente Zaandam en vormde de belegging van de ooit geschonken aardse schat.
In de hal hangt de spreuk: “dat Uw ogen nacht en dag geopend zijn over dit huis”. Deze spreuk komt uit de bijbel (het Oude Testament, 1 Koningen 8 vers 29) en heeft er mee te maken dat eenieder die hier woont en werkt zich geborgen kan voelen. De spreuk is opnieuw vormgegeven door kunstenaar Velserboer uit Assendelft.
In 1932 was er nog een ingrijpende verbouwing, waarbij een lift werd aangebracht. Begin zestiger jaren werden er plannen gemaakt voor een nieuw gebouw omdat er een chronisch tekort aan woonruimte was na de oorlog en men ouderen stimuleerde om kleiner, maar verzorgd te gaan wonen. Er komt een modern gebouw waarin iedereen een eigen kamer heeft, een eigen wc en piepklein aanrecht. De douches en baden op elke gang waren in die tijd nog een luxe.
Het huis was gebouwd vanuit en door de Diaconie Hervormde Gemeente, ten behoeve van eigen leden, maar in de volgende 10 daaropvolgende jaren veranderde dat snel en ging men op weg van een Rusthuis naar een Verzorgingshuis. In 1964 was er een uitbreiding naar 70 plaatsen en al snel gingen er stemmen op voor een vervolg. In december 1973 werden 52 aanleunwoningen in gebruik genomen en daarnaast een afdeling intensieve zorg van 24 bedden. Deels door renovatie en deels door nieuwbouw. Men voorzag dat er ruimte nodig zou zijn voor ontmoeting en ontspanning en hiervoor werd in 1974 het zalencentrum ontwikkeld (sinds oktober 2002 opgenomen in het gehele complex, waarbij weer gebruik werd gemaakt van de nalatenschap van Jacob Baltus Pennemes. Ook werd zijn naam hieraan gegeven. Geheel in de lijn van het bedoelde, , had het complex een belangrijke functie voor de ouderen: ontspanning en ontmoeting.
In de 15 jaar die volgen is er schaarste en bepaalt de indicatiestelling ofwel de gemeente wie er in aanmerking komt voor een woning.Wel wordt er rekening gehouden met de kerkelijke achtergrond van mensen, maar los daarvan kan eenieder een plaats toegwezen krijgen.
De intensieve zorgvorm op een afdeling wordt beperkt. Steeds meer mensen krijgen een eigen kamer en weer groeit de behoefte om te renoveren, waarbij er ruimte is voor een eigen douche. Door veranderde financiering moet de intensieve zorgafdeling sluiten in 1974 en dat doet pijn bij bewoners, familie, bestuur en personeel.
Van 1989 tot 1991 verandert de zeggenschap van de Diaconie en betaalt de overheid de kosten. In 1994 is er een nieuwbouwplan voor 90 verzorgingshuisplaatsen maar dit wordt gestopt en er dreigt zelfs sluiting . Maar uiteindelijk mag het Hervormd Centrum doorgaan in afgeslankte vorm. Er resten dan 40 plaatsen. Dit betekent weer uitplaatsingen en reorganisatie, dit gaat gepaardmet verlies van arbeidsplaatsen.
In 1995 wordt , in samenwerking met de nieuwe eigenaar Stichting Centraal Woningbeheer Zaanstad, de eerste paal geslagen voor de nieuwbouw van het verzorgingshuis en 26 exra aanleunwoningen . Maar plannen willen nog wel eens veranderen. Uiteindelijk sluiten de 52 woningen van de J. Kleinsorgstraat en krijgt het de straatnaam Pennemes. In 1997 komt er een traject waarbij financiering van de provincie wordt overgeheveld naar de AWBZ en wordt er een onafhankelijk indicatieorgaan ingesteld: het RIO. Bij plaatsing wordt geen rekening meer gehouden met iemands kerkelijke achtergrond.
In 1998 wordt de maatvoering van kamers opgetrokken en is een nieuwbouwplan de enige mogelijkheid. Er volgt goedkeuring voor een gezamenlijke (met het Erasmushuis, D’Acht Staten en Rosariumhorst) tijdelijke huisvesting aan het Cypressehout te Zaandam en dit wordt in een half jaar neergezet en in september 2000 wordt er verhuisd. In de bestaande aanleunwoningen blijft een zorgteam achter en bij activiteiten worden de bewoners met een bus naar de Uitwijk gebracht.
Het zalencentrum van Pennemes en de beheerderswoning worden verkocht aan St. Centraal Woningbeheer en er komt een uitbreidingsplan voor de aanleunwoningen, waarbij tevens een nieuwe zaal gebouwd zal worden. De wachtlijsten groeien en het aantal kamers stijgt van 40 naar 56. Er volgt een fusie tussen St. Centraal Woningbeheer Zaanstad en Saenwonen.
Op 1 oktober 2002 wordt het huidige pand met 56 verzorgingshuisplaatsen en 144 aanleunwoningen betrokken.
Vanaf 1999 wordt het mogelijk om verzorgingshuiszorg in de aanleunwoningen te geven en deze vraag stijgt alleen maar.
Voor de zorg aan mensen met dementie zijn er huiskamerprojecten opgezet, eerst in samenwerking met de thuiszorg en later door Pennemes zelf.
Bestuurlijk kent Pennemes vanaf 23 december 1992 een Raad van toezicht. Het besturen is dus toezicht houden geworden. Dit is een aanpassing aan de maatschappelijke veranderingen. De zorgvormen in Pennemes zijn in de laatste jaren veranderd en gegroeid. Zo zijn projecten gekomen voor mensen met dementie, uitbreiding van zorg in de aanleunwoningenen een groot welzijnsaanbod, ook voor mensen die in de wijk wonen.
Inmiddels stijgt de vraag naar een veilige woonvorm voor mensen met dementie. In 2007 is de afdeling kleinschalig wonen op de eerste etage geopend voor 25 bewoners en in november 2012 wordt er ook op de begane grond een afdeling kleinschalig wonen gerealiseerd voor 16 bewoners. Samen met uitbreiding op de eerste etage komt het totaal op 46 bewoners die kleinschalig wonen. Er blijven 7 verzorgingshuisappartementen over, maar men kan deze verzorgingshuiszorg ook in de eigen zorgwoning ontvangen.